OLGUN HUKUK BÜROSU
ÖDEME YAPMAK İÇİN TIKLAYINIZ
Toplulaştırma İşlemi Nedir13/04/2021

Toplulaştırma İşlemi Nedir

 

Toplulaştırma işlemi; parçalanarak hisseli biçimsiz ve parçalanarak küçülmüş tarlaların devlet eliyle bütünleştirilerek bir araya getirilmesinden ibarettir. Toplulaştırma işleminde devlet kamu gücüyle hareket ettiğinden tarlaların maliklerinin iradesi aranmaz. Hal böyle olmakla birlikte, devletin kamu gücünün de hukuki sınırları bulunduğundan, toplulaştırma işleminin özellikle mülkiyet hakkını sınırlandırıcı şekilde yapılması mümkün değildir. Bu nedenle toplulaştırma işlemi yapılırken mülakatlar yapılarak çiftçinin tercihleri de dikkate alınır.

 

TOPLULAŞTIRMA İŞLEMİNİN AMACI

Toplulaştırma işleminin en önemli amacı, ekonomik olarak işlevselliğini yitirmiş parsellerin bir araya getirilip, çiftçinin daha az masrafla daha fazla verim almasını sağlamaktır. Örneğin alanı oldukça parçalanmış, küçültülmüş bir parsel için sulama organizasyonu ve tesisatı yapmakla, alanı daha büyük bir tarlaya sulama organizasyonu yapmak (modern sulama teknikleri sayesinde) daha maliyetli masraf gerektirir. Bu gibi verimliliği artırmak ve arazi kullanımını kolaylaştırmak amacıyla toplulaştırma işlemi yapılmaktadır.

 

TOPLULAŞTIRMA İŞLEMİ USULÜ

Toplulaştırma işlemi kamu gücünün kullanılmasıyla yapıldığından, usulü işlemleri devlet açısından oldukça meşakkatlidir. Toplulaştırma işlemi prosedürü Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından yürütülür. Toplulaştırma işleminin aşamalarını şu şekilde ifade edebiliriz:

-Toplulaştırma Sahasının Belirlenmesi: Toplulaştırma işlemi yapılmadan önce toplulaştırma yapılacak olan alanın sınırları çizilerek proje sahası olarak belirlenir.

-Tapu Siciline Şerh: Toplulaştırma kapsamına alınan tarlaların tapu kütüğünde beyanlar hanesine “6200 sayılı Kanunun Ek 9 uncu maddesi gereğince arazi toplulaştırması kapsamına alınmıştır.ibaresi eklenir.

-Sabit Tesislerin Tespiti: Tarlalar üzerindeki sabit tesisler tespit edilerek, parselasyon çalışmaları buna göre yürütülür.

-Arazi Derecelendirmesi: Toplulaştırma işleminde araziler; verimine, konumuna ve çeşitli niteliklerine göre 3 dereceye ayrılır. Çiftçinin toplulaştırma işleminden önceki tarlasının alanı ve derecesi belirlenerek, yeni verilecek tarla da bu derece ve alana uygun olarak belirlenir.

-Çiftçi Tercihlerinin Alınması: Çiftçi tercihlerinin alınması sırasında, mülakatlar yapılarak çiftçiye tercih edebileceği araziler sunulur ve tercihi öğrenilir. Bu aşamada yeni düzenlemeyle birlikte, mülakatlara vekaleten bir başkasının katılması mümkündür.

-Parselasyon Planı ve Askıya Çıkarılması: Toplulaştırma sahasında parseller yeniden düzenlenerek, çiftçilerin yeni arazileri saptanır. Bu durum askıya çıkarılarak ilan edilir.

-Projenin Onayı: Arazi toplulaştırma projesinin onayı, projeyi yürüten idarenin yetkisine bırakılmıştır. Askıya çıkarılan planlar kesinleşirse, idarece onaylanır.

-Yer Teslimi: Kesinleşen ve onaylanan parselasyon planlarına uygun bir şekilde, kolluk kuvvetleri eşliğinde saha üzerinde yer teslimi yapılır.

 

TOPLULAŞTIRMA İŞLEMİNİN İPTALİ MÜMKÜN MÜDÜR?

Toplulaştırma işleminin bazı aşamalarında işlemlere karşı itiraz edilmesi, itirazın reddi halinde dava yoluna gidilmesi mümkündür.

a. Arazi Derecelendirmesine İtiraz: Yukarıda ifade edildiği üzere, arazilerin tarımsal verimliliğini ve işlevselliğini tespit etmek amacıyla arazi derecelendirmesi yapılır. Arazi derecelendirmesi tamamen teknik unsurlara ve teknik çalışmalara bağlı kalınarak, arazi derecelendirme komisyonu tarafından laboratuvar çalışmalarıyla yapılmaktadır. Ancak buna rağmen uygulamada, hakkaniyete uygun olmayan derecelendirme yapıldığı görülmektedir. Arazi derecelendirmesi yapıldıktan sonra, arazi dereceleri de ilan edilir. İlan süresinin bitimi tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yazılı olarak arazi derecelendirme komisyonuna itiraz başvurusunda bulunmak mümkündür. Yapılan itirazlar 15 gün içerisinde değerlendirilerek sonuçlandırılır. Şayet derecelendirme işlemine itiraz edilmezse, derecelendirmeler kesinleşir.

b. Parselasyon Planlarına İtiraz: Toplulaştırma işleminin esasını teşkil eden parselasyon planları, askıya çıkarılarak ilanen duyurulur. Parselasyon planları kural olarak 30 gün yerel araçlarla ilanda tutulur. Tıpkı arazi derecelendirme planında olduğu gibi askı bitiminden itibaren 15 gün içinde parselasyon planlarına itiraz edilmezse, planlar kesinleşir ve diğer aşamalara geçilir.

Arazi derecelendirmesi ve parselasyon planlarına itiraz edilmesi halinde itirazların ilgili idarece reddi mümkündür. İtirazların reddi halinde de idari dava yoluna gidilerek, işlemin iptali talep edilebilir. Ancak bu durumda toplulaştırma işlemi değil, işlemin ilgili aşaması (arazi derecelendirmesi, parselasyon planları) iptal edilir ve yetkili idarenin tekrar toplulaştırma işlemi yapması mümkündür. İşlemin tamamının iptali ise genel hükümlere bağlı olarak; yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka aykırı olmalarına bağlıdır.

 

TOPLULAŞTIRMA İŞLEMİNİN İPTALİ DAVASI AÇMAK SÜREYE TABİ MİDİR?

İdari işlemlere karşı iptal davası açmak kural olarak 60 günlük süreye tabidir. 60 günlük sürenin başlangıcı, idarenin toplulaştırma işleminin ilgili aşamasına karşı yapılan itirazın reddinin tebliğ tarihinden itibaren işlemeye başlar.

 

TOPLULAŞTIRMA İŞLEMİ İPTAL OLURSA NE OLUR?

Yukarıda da ifade edildiği üzere, toplulaştırma işleminin kül halinde iptali genel hükümlere bağlı olarak mümkündür. Ancak toplulaştırma işleminin bazı aşamalarında, yalnızca o aşamanın hukuka aykırı olduğundan hareketle dava yoluna gidilerek iptali sağlanabilir. Bu durumda idarece iptali sağlanan işlem yeniden yapılmaktadır. Tekrar tesis edilen işlemin de net bir şekilde hukuka uygun, çiftçiyi tatmin edecek şekilde olacağını temin etmek mümkün değildir. Zira idare mahkemesinin, idare yerine geçerek idarenin takdir yetkisini kısıtlayıcı şekilde “direktif” içerikli karar vermesi mümkün değildir. İdare mahkemesi iptal davalarında, tesis edilen idari işlemlerin hukuka uygun olup olmadığını tespit edip, hukuka aykırılık varsa iptal edebilir. Dolayısıyla dava yoluna girişilmeden önce bu hususun gözden kaçırılmaması gerekir.

 

SONUÇ

Toplulaştırma işlemi, parçalanarak ekonomik işlevselliğini yitirmiş arazilerin devlet gücüyle bütünleştirilmesi işlemidir. Kamu gücü kullanıldığından, toplulaştırma işlemi maliklerin iradesine bırakılmadan usuli işlemler yerine getirilerek gerçekleştirilmektedir. Dolayısıyla ortada bir idari işlem olduğundan, idare mahkemelerinde işlemin bazı aşamaları için iptal davasının açılması mümkündür. Şayet dava kabul edilerek iptal kararı verilirse hiç şüphesiz idarenin tekrar bir işlem tesis etmesi mümkündür. İptal kararından sonra yapılan yeni işlem de pek tabi hukuka aykırı olabilir.

 

            Olgun Hukuk- Av. Ümit OLGUN                    

Tazminat-İdare-Ceza Hukuku Departmanı   

Av. Rabia Kıraç

Stj. Av. Mücahit Kaynarca

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ: olgunhukukburosu@gmail.com

*Olgun Hukuk, 30 kişilik yetkin kadrosu ile Türkiye geneline hizmet vermektedir.

 

Blog Yazıları

+90 (332) 400 00 38

+90 (332) 400 00 48

+90 (332) 342 48 84

+90 (553) 048 68 12

info@olgun.av.tr

Fetih mah. Kültür cad. Nefer sok. Olgun Plaza No:1/b Posta Kodu: 42000 Karatay / KONYA