Sosyal Güvenlik Kurumu; ülkemizde neredeyse tüm vatandaşları şemsiyesi altına alan, Devlet tarafından oluşturulmuş bir kurumdur. Ülkemizdeki sosyal güvenlik sisteminin ana omurgasını oluşturur. Sigortalılardan topladığı primleri yine hak sahibi olan sigortalılara harcamayı amaçlar. SGK tarafından yapılan ödemeler bir bağış değil, sigortalıların yapmış oldukları ödemelerin karşılığıdır. Aynı zamanda Sosyal Güvenlik Kurumunun varlığı sosyal devlet ilkesinin bir gereğidir.
Sigortalılar çalıştıkları dönem boyunca prim öderlerken, emeklilik dönemlerinde ödemiş oldukları primlerin karşılığı olarak emekli maaşına (yaşlılık aylığı) hak kazanırlar. Yine SGK tarafından toplanan primlerle sigortalıların hastalık, sakatlık, malullük, ölüm, iş kazası gibi durumlara maruz kalmaları durumunda çeşitli ödemeler yapılır. Engelli ve malul olanlar için ise emekli olma şartları kolaylaştırılır.
SGK tarafından sigortalılara bağlanan aylık ve ödenekler bazen kesilmekte ya da gerektiğinden az ödenmektedir. Hatta “yersiz ödeme” gerekçesiyle Kurum tarafından ödenen tutarlar geri istenebilmektedir. Bu gibi durumlarda vatandaşlar haklarını mahkemelerde arayabilirler.
Mahkemelerde davacı tarafta genellikle sigortalı olan vatandaşlar, davalı tarafta ise Sosyal Güvenlik Kurumu bulunmaktadır. Eğer davacı Kurum’un yapmış olduğu işlemin hukuka ve mevzuata aykırı olduğunu mahkemede ispatlanırsa, Kurum işlemi geriye dönük olarak iptal edilmekte, sigortalının kesilen maaşı geri bağlanmakta, ödenmeyen aylıklar yasal faizi ile Kurum’dan tahsil edilmekte, Kurum’un “yersiz ödeme”den dolayı tahsil ettiği tutar geri alınmaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumu, yerel mahkemede kaybettiği davaları çok yüksek oranda istinaf mahkemeleri ve akabinde Yargıtay’a götürmektedir. Kurum, hukuken yerel mahkemede karar verilir verilmez işlem yapmak zorunda olsa da, genellikle kendisini hukukla bağlı hissetmemekte, dosya Yargıtay’dan gelene kadar yani kesinleşene kadar işlem yapmamaktadır. Yargılamaların en iyi ihtimalle 3 yıl sürmesinden ötürü sigortalılar mağduriyet yaşamakta ve hak kaybına uğramaktadırlar. Türk Lirası’nın enflasyon karşısındaki değer kaybı da göz önünde bulundurulduğunda hak kaybı daha da önemli hale gelmektedir.
Keyfi olarak mahkeme kararının yerine getirilmemesi, davanın kesinleşmesinin beklenmesi Anayasa’ya ve yasalara aykırıdır. Mahkeme kararının uygulanmaması nedeniyle mağdur olan vatandaşların Sosyal Güvenlik Kurumunun hukuk dışı bu uygulamasını kabullenmemesi, gerekli mercilere başvurular yapması ve Anayasa’nın belirlediği sınırlar içerisinde hakkını koruması elzemdir. Yapılan başvurular ile olumlu sonuçlar alınmakta, sigortalıların maaşları bağlanmakta, biriken aylıkları toplu bir şekilde kendilerine ödenmekte ve SGK’ya yapmış oldukları ödemeleri geri alabilmektedirler.
Olgun Hukuk Konya – Av. Ümit Olgun
İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Departmanı
DETAYLI BİLGİ İÇİN
TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12
MAİL ADRESİ : olgunhukukburosu@gmail.com
Yorumlar (0)