Halk arasında "kara para aklama" olarak da bilinen suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçu son günlerde medyaya yansıyan olaylarla yeniden gündeme gelmiştir. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun temel halinde, bir suçtan yasaya aykırı olarak elde edilmiş para yahut malvarlığı değerlerinin aklanması söz konusudur. Uygulamada genellikle söz konusu malvarlığı değerleri bankacılık sektörü içerisinde aklanmaya çalışılmaktadır.

TCK 282 kapsamında suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçu öncüllü bir suçtur. Yani suçun oluşması, daha önceden bir başka suçun işlenmesine bağlıdır. Halk arasında "kara para" olarak bilinen malvarlığı da, suç sonucunda elde edilmiş paradır.

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunun Konusu

TCK 282 suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunu düzenler. Suçun konusu "Alt sınırı altı ay veya daha fazla süreli hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değeri" dir. Suça konu malvarlığı değerinin "kara para" olarak nitelendirilebilmesi için söz konusu malvarlığının, alt sınırı 6 ay veya daha fazla süreli hapis cezasını gerektiren suçlar neticesinde elde edilmiş olması gerekir. Örneğin; dolandırıcılık, uyuşturucu ticareti yapma, hırsızlık, vergi kaçakçılığı gibi suçlar neticesinde elde edilen malvarlığı değerleri "kara para" niteliğindedir. Önemle belirtmeliyiz ki, öncül suçun kim tarafından işlendiğinin bir önemi yoktur. Kişinin söz konusu malvarlığı değerinin suç sonucu elde edildiğini bilmesi, TCK 282 kapsamında kara para aklama suçu için yeterlidir.

Bununla birlikte suç yalnızca para üzerinde söz konusu değildir. Kanun metninden anlaşılacağı üzere her türlü malvarlığı değeri suçun konusunu oluşturabilir. Örneğin hırsızlık sonucunda elde edilen bir telefonun, yasal yollarla elde edildiği izlenimini uyandırmak maksadıyla çeşitli işlemlere tabi tutulması halinde, TCK 282 kapsamında suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçu oluşur.

Bu hususta değinmemiz gereken son nokta ise öncül suçun mahkeme kararıyla sabit olması gerektiğidir. Genel hukuk kaidesi olan masumiyet karinesinin bir görünümü olarak; suç olduğu mahkeme kararıyla kesinleşmemiş bir fiilden kaynaklanan malvarlığı değerini aklamak TCK 282 kapsamında suçu oluşturamaz. Ancak ve ancak mahkumiyet hükmüyle birlikte, aklama eylemi suç olarak değerlendirilir.

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunun Fiili

TCK 282 kapsamında suçun oluşabilmesi, birden fazla fiilden herhangi birisinin işlenmesine bağlanmıştır. Önemle belirtilmelidir ki, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu seçimlik hareketli bir suç olduğundan, burada sayılan fiillerin tamamı değil, herhangi birinin işlenmesi halinde kara para aklama suçu oluşur. Söz konusu fiiller ise şu şekilde sıralanabilir:

a) Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini yurtdışına çıkarmak:Malvarlığı değerinin yasadışı yollarla yurtdışına çıkarılması, TCK 282 kapsamında suç olarak tanımlanır. Kişinin malvarlığını ne şekilde yurtdışına çıkardığının bir önemi yoktur. Örneğin kişinin hırsızlık sonucunda elde ettiği çek senedini cebinde saklayarak yurtdışına çıkarması dahi söz konusu suçu oluşturur. Bu halde 3 yıldan 7 yıla kadar hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezasına hükmedilir.

b) Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerininin gayrimeşru kaynağını gizlemek: Malvarlığı değerinin kaynağını gizlemek de söz konusu suçun sübuta ermesine sebebiyet verir. Örneğin zimmete geçirilen paranın, maaş olarak gösterilmesi halinde hem zimmet suçu hem de suçtan kaynaklanan mal varlığı değerini aklam suçu oluşur. Bu halde 3 yıldan 7 yıla kadar hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezasına hükmedilir.

c) Meşru bir yolla elde edildiği hususunda kanaat uyandırmak amaçlı çeşitli işlemlere tabi tutulmak:Bu kapsamda örneğin, rüşvet amacıyla banka hesabına gönderilen paranın çeşitli transferlere tabi tutulup meşru yollarla elde edildiği izlenimini uyandırmak, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunu oluşturur. Bu halde 3 yıldan 7 yıla kadar hapis ve 20.000 güne kadar adli para cezasına hükmedilir.

d) Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerini Satın Almak, Kabul Etmek, Bulundurmak veya Kullanmak: Kanun metninden anlaşılacağı üzere, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini kabul etmek, satın almak gibi fiiller de suç oluşturur. Ancak burada kişinin özel bir kastı aranır, yani söz konusu malvarlığı değerinin, suçtan kaynaklandığının failce bilinmesi şarttır. Örneğin suç sonucunda elde edilen paranın bir kimseye "hediye" olarak verilmesi halinde, ancak paranın suçtan kaynaklandığı biliniyorsa suç oluşur. Bu halde verilecek ceza 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır.

Suçun Daha Fazla Cezayı Gerektiren Nitelikli Halleri

a) Suçun Kamu Görevlisi Yahut Belli Bir Meslek Sahibi Kimse Tarafından İşlenmesi: Bu durumda verilecek hapis cezasının miktarı 1/2 oranında artırılarak uygulanır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, suçun mesleğin icrası sırasında işlenmiş olmasıdır. Aksi halde nitelikli hal sübut bulmaz. Örneğin banka memuru bir kimsenin kara para aklanmasına çeşitli hallerle iştirak etmesi halinde nitelikli hal oluşacaktır.

b) Eylemin Suç İşlemek İçin Kurulan Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi: Bir topluluğun örgüt olarak nitelendirilebilmesi için 3 kişi ve daha fazlasının bir araya gelerek, organizasyon içerisinde aynı amaç doğrultusunda hareket ediyor olması gerekir. Suçun bu örgütün faaliyeti kapsamında işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat artırılır. Ancak ayrıca silahlı örgüt kurma suçunun varlığı değerlendirilmelidir.

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda Etkin Pişmanlık

Kara para aklama suçu tespit edilmesi zor bir suç olduğundan ve genellikle bir örgüt faaliyeti çerçevesinde işlendiğinden, kanun suçun faillerine etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanma hakkı getirmiştir. TCK 282/6 hükmü gereğince, suç hakkında kovuşturma başlamadan önce suç konusu malvarlığı değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan ve bu amaçla yetkili makamlara haber veren kişi hakkında TCK 282 kapsamında bir cezaya hükmolunmaz. Yasa hükmünden de görüleceği üzere, soruşturma tamamlanmadan önce malvarlığı değerlerinin tamamını yetkili makamlara bildirmek cezadan kurtulmaya sebep olacaktır.

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerini Aklama Suçuna Seçenek Yaptırımlar

Yukarıda da ifade edildiği üzere suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçunun temel hali 3 yıldan 7 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezası gerektirmektedir. Hapis cezası ve adli para cezası birlikte uygulanacaktır. Ceza miktarının fazla olması sebebiyle pek çok seçenek yaptırımın uygulanması mümkün değildir. Ancak hafifleştirici nedenlere ve takdiri indirim nedenlere binaen, sonuç cezanın 2 yıl altında kalması halinde Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması kararı alınabilir. Takdir edileceği üzere, alt sınırı 3 yıl olan bir suçtan 2 yıl ve daha az ceza almak çok ciddi bir çalışma ve araştırma gerektirir. Bu nedenle alanın yetkin bir ceza avukatına başvurmak olası hak kayıplarının önüne geçecektir.

Sonuç

Suçun temel hali 3 yıldan 7 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar hapis cezasını gerektirmektedir. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçuna uygulamada çok az karşılaşılmaktadır. Ancak kişinin kara para niteliğindeki parayı kabul etmesi bile yargılanmasına sebebiyet verebilir. Bu durumda yorucu ve yoğun şekilde geçecek yargılama sürecinde mutlaka uzmanından destek almak gerekir.

Olgun Hukuk Bürosu

Tazminat-İdare-Ceza Hukuku Departmanı

Av. Rabia Kıraç & Av. Ramazan Bal

Stj. Av. Mücahit Kaynarca

DETAYLI BİLGİ İÇİN

TELEFON VE WHATSAPP:+90 (553) 048 68 12

MAİL ADRESİ : olgunhukukburosu@gmail.com